Minister van Binnenlandse Zaken, Ronald Plasterk, heeft ervoor gezorgd dat de Nederlandse Grondwet ook in het Arabisch is vertaald. Nieuwkomers moeten weten dat we in Nederland regels hebben over het gelijk behandelen van mensen. Daarom wordt de vertaalde Grondwet digitaal gedeeld. Met dit document laat Plasterk echter het omgekeerde zien: niet iedereen wordt gelijk behandeld. Het document is niet goed bruikbaar gemaakt voor bijvoorbeeld laaggeletterden, mensen met een smartphone, mensen met een screenreader en mensen met beperkte internetvaardigheden.
Plasterk kan en moet beter weten: hij is namelijk ook de hoeder van digitale toegankelijkheid en de Webrichtlijnen. Digitale toegankelijkheid wordt onder zijn verantwoordelijkheid ook een wettelijke verplichting. Dit maakt hem niet geloofwaardig. De richtlijnen sluiten aan bij de doelstellingen van de minister zelf. Namelijk de Grondwet aan alle nieuwkomers beschikbaar stellen. Aan de minister de taak om zich stevig in te zetten voor de toegankelijkheid van online documenten. En daarmee te zorgen voor iets heel moois, namelijk gelijkheid voor allen.
Minister Plasterk over gelijkheid voor iedereen
Op 20 oktober 2015 zat minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk bij het televisieprogramma De Wereld Draait Door. Met een Arabische vertaling van de Grondwet wil Plasterk aan nieuwkomers laten weten wat hier de regels zijn. Namelijk dat iedereen gelijk is en gelijk behandeld wordt. Hij noemt dit ook de basis van ons land. Plasterk geeft aan dat er een pdf is met hoofdstuk 1, die kunnen mensen op hun smartphone bekijken, maar deze kan ook geprint worden.
De Webrichtlijnen: regels voor gelijkheid online
De Webrichtlijnen is een set eisen voor de bouwkwaliteit en toegankelijkheid van alle online informatie en diensten, inclusief alle online documenten zoals pdf’s. In die Webrichtlijnen staat hoe je online content toegankelijk maakt voor iedereen. Ook voor mensen met een functiebeperking , mensen met beperkte internetvaardigheden, mensen die alleen een smartphone hebben en mensen die laaggeletterd zijn. Voor iedereen dus. Ook gaan deze richtlijnen in op goede uitwisselbaarheid van informatie, onder andere door het gebruik van open standaarden.
De Webrichtlijnen zijn verplicht
De Webrichtlijnen zijn niet voor niets verplicht voor overheidsorganisaties. De overheid heeft een belangrijke taak als monopolist van informatie en moet daarom zorgen dat online content toegankelijk is en blijft voor iedereen.
Naleving van Webrichtlijnen wordt ook een wettelijke verplichting. In de EU wordt regelgeving voorbereid en ook in Nederland wordt aan wetgeving gewerkt onder verantwoordelijkheid van minister Plasterk.
En dan komen we terug op de publicatie van de Grondwet: de overheid moet informatie online voor iedereen aanbieden en mag geen mensen buitensluiten.
De pdf met de Grondwet voldoet niet aan deze richtlijnen
Helaas voldoet de pdf met de vertaalde Grondwet duidelijk niet aan de internationale eisen voor toegankelijkheid en de Webrichtlijnen. Het document is niet toegankelijk gemaakt door de content te structureren of van de juiste taal te voorzien. Met een screenreader die je bijvoorbeeld gebruikt om content te laten voorlezen is de content niet goed toegankelijk. Daarnaast wordt geen gebruik gemaakt van een open standaard.
Je zou je ook nog kunnen afvragen waarom überhaupt is gekozen voor pdf en niet voor toegankelijke webpagina’s. Een pdf is handig voor print, maar niet voor online en al helemaal niet voor een smartphone. Wie toch een webpagina wil printen, dat kan ook met een goed opgezette webpagina.
Niet iedereen wordt gelijk behandeld
Kortom, met dit ontoegankelijke document over gelijke behandeling bewijst Plasterk het omgekeerde, namelijk dat niet iedereen gelijk wordt behandeld.
Waarom wordt zo’n document met hoofdstuk 1 van de Grondwet, waarin staat dat iedereen gelijk behandeld moet worden, dan gepubliceerd op een wijze die het omgekeerde demonstreert? En waarom zegt Plasterk dat de informatie in een pdf wordt gedeeld, omdat je dan makkelijk zou kunnen bekijken op een mobiel? Waarom zegt hij niet dat de informatie digitaal toegankelijk gemaakt gaat worden voor iedereen? Waarom lukt het niet om ondanks deze uitspraak het document na afloop toch conform eigen standaarden en toegankelijk voor iedereen aan te bieden? Technisch is dat heel goed mogelijk.
Verspreiding van ontoegankelijkheid
Tegelijkertijd maken we van dit probleem een landelijk probleem. Plasterk verspreidt nu ontoegankelijkheid naar andere overheden. Gemeenten moeten namelijk ook voldoen aan eisen voor toegankelijkheid. Waarom dan hen een ontoegankelijk document aanbieden? Een webredacteur kan dit niet oplossen. Die moet onder tijdsdruk doen wat hem of haar wordt gevraagd, zeker als de opdracht van de minister komt.
Het kan zijn dat Plasterk onvoldoende besef heeft van de toegankelijkheid van de meeste documenten. En hoe je bovenop toegankelijkheid moet zitten. Dat moet dan veranderen. Maar het gaat natuurlijk niet alleen om minister Plasterk. En niet alleen om dit document.
Toegankelijkheid als standaard
Toegankelijkheid in de praktijk kan alleen als digitale toegankelijkheid prioriteit heeft en als standaard beschouwd wordt. Daarvoor is maar één norm: informatie deel je als overheid op toegankelijke wijze. Dat is de enige acceptabele manier.
Digitale toegankelijkheid gaat niet over technische uitdagingen en problemen. Maar om prioriteit en standaardwerkwijzes. En omdat veel informatie in online documenten aangeboden wordt verdient dit veel meer aandacht. Het is aan de minister zelf om daar het juiste voorbeeld in te geven en te staan voor digitale toegankelijkheid.
Meer informatie
1. Toegankelijkheid van documenten
- Documenten en toegankelijkheid: richtlijnen en verplichtingen
Informatie over de toegankelijkheid van documenten, de Webrichtlijnen en de gestelde eisen. - In 5 stappen een pdf onderzoeken op toegankelijkheid en Webrichtlijnen
Artikel waarin je in 5 stappen makkelijk ziet of er aandacht besteed is aan de toegankelijkheid van een pdf.
2. Het interview
De video met het interview met minister Plasterk bij De Wereld Draait Door is online terug te kijken. De volgende passages komen uit dit interview:
- Matthijs van Nieuwkerk: ‘Vandaag publiceerde Minister Plasterk een Arabische vertaling van hoofdstuk 1 van de Grondwet die digitaal naar alle gemeenten wordt verstuurd ter verdere distributie richting asielzoekers […]’.
- Minister Plasterk, met het document in zijn hand: ‘Dit is de Grondwet, je kunt het hier zien, van 24 augustus 1815. Dat begint met artikel 1: Allen die zich in Nederland bevinden, zullen in gelijke gevallen gelijk behandeld worden. En daarna geeft het de spelregels van ons land. Het zegt ook tegen mensen die hier komen: “We zijn nu in Nederland en dit zijn een aantal basisregels”‘.
- Van Nieuwkerk: ‘Krijgen ze dit uitgereikt bij een AZC?’
- Plasterk: ‘Dat moeten gemeenten zelf weten. Het is een pdf. Veel mensen hebben een mobiel. Dus ze kunnen het daar op zien. Maar het kan ook uitgeprint worden’.
- Van Nieuwkerk: ‘Met welk idee eigenlijk?’
- Plasterk: ‘Dat als je hier bent, dat je moet weten dat we niet discrimineren. Dat staat in artikel 1. Dat we mannen en vrouwen gelijkwaardig vinden. Mensen ongeacht hun religie. Mensen ongeacht hun, nou ja, wat dan ook. Dat is toch de basis van ons land. Ik vind het belangrijk dat mensen dat vanaf het begin weten.’
- Van Nieuwkerk: Uw eigen idee?
- Plasterk: ‘Ja, ik geloof het wel. Ja. Ik vroeg “Goh, is-ie (de Grondwet) er eigenlijk in het Arabisch?” En toen (was het antwoord): “Nee, maar we hebben de Nederlandse Grondwet vertaald in het Duits, Spaans, Engels en Frans”. En toen heb ik gedacht, gevraagd: “Zou het een probleem zijn om het te vertalen (in het Arabisch)?” Dat bleek eigenlijk reuze mee te vallen. […]. Er zit iets in van: “U bent hier nu. Iedereen wordt fatsoenlijk behandeld. Het is wel belangrijk de spelregels van het land te kennen. En te respecteren”‘.
3. De toegankelijkheid van de pdf met de in het Arabisch vertaalde Grondwet
Hoofdstuk 1 van de Grondwet in het Arabisch (pdf, 239 kB) is niet bruikbaar voor iedereen, omdat het in een ontoegankelijke pdf wordt aangeboden.
Technisch is het makkelijk toegankelijk te maken. De beste en gebruiksvriendelijke oplossing is een gewone webpagina waar de informatie toegankelijk wordt aangeboden. Daar kan een gemeente naar verwijzen (waarom dubbel aanbieden met meer beheerkosten?) of het kan indien nodig geprint worden.
Pdf is wat minder makkelijk te bekijken op verschillende devices. Als je als overheid wel een pdf aanbiedt, dan moet deze natuurlijk goed toegankelijk zijn. Gelukkig is een dergelijk document makkelijk toegankelijk te maken. Je moet alleen zorgen voor kennis en goede afspraken die een redacteur ook daadwerkelijk kan naleven (alleen online als het voldoet).
In dit geval: als toch voor pdf gekozen wordt; het betreft een simpel tekstdocument dat eenvoudig toegankelijk te maken is:
- Geef het document een titel waarin staat wat de inhoud van het document is. Het document heeft nu geen titel, waarmee we kunnen zien wat de inhoud van het document is.
- Zorg dat koppen niet alleen vet gemaakt zijn, maar als koppen gemarkeerd zijn. Ook zijn er geen bladwijzers. Dit betekent dat je minder goed in het document kan navigeren. In een pdf-reader kan dat minder makkelijk en met een screenreader heb je een ongestructureerde brij van informatie.
- Zorg dat de taal van het document en onderdelen juist wordt aangegeven. In de metadata is de taal van het document ‘Nederlands’. Dit document bevat tekst in 2 talen, voornamelijk Arabisch. Als je dit document met een screenreader laat voorlezen, dan gebeurt dat dus niet standaard in het Arabisch, maar in het Nederlands. Het Arabisch wordt dan op zijn Nederlands uitgesproken. (Hoe zou dat klinken?)
- Maak lijsten goed op. Er zijn nu geen codes gebruikt voor lijstopmaak. Dit betekent dat het document minder goed met voorleessoftware is te gebruiken.
- Publiceer met behulp van open standaarden. Een eis in de Webrichtlijnen omdat informatie dan beter uitwisselbaar is. Er is geen open standaard gebruikt. Het document is nu in pdf-versie 1.5. Pdf kun je ook in een versie aanbieden waarbij je wel met open standaarden werkt. Dat kan met versie 1.4 of versie 1.7.
Geef een reactie