Er is veel geschreven over hoe je websites toegankelijk maakt voor iedereen volgens de internationale toegankelijkheidsrichtlijnen WCAG 2.1. Maar er is weinig geschreven over wat de richtlijnen betekenen voor online documenten. Dat werken we in deze artikelenreeks voor je uit. We nemen je aan de hand langs alle succescriteria van de norm. Dat doen we in 7 artikelen waarvan dit de eerste is.
Om de verschillende artikelen goed te kunnen begrijpen is het goed eerst deze inleiding te lezen. Ook de andere artikelen waarnaar we verwijzen helpen je het onderwerp beter te begrijpen.
WCAG 2.1 toegespitst op documenten
De internationale richtlijnen WCAG 2.1, de Web Content Accessibility Guidelines, zijn verplicht om toe te passen door de semi-publieke sector. In deze richtlijnen staat hoe je content toegankelijk maakt voor iedereen, ook voor mensen met een functiebeperking. Die verplichting geldt ook voor documenten. Er volgt ook een wettelijke verplichting.
Deze reeks gaat over pdf’s, tekstverwerkingsbestanden en spreadsheets, maar niet over EPUB. EPUBS’s bouw je met dezelfde technologieën op als webpagina’s en daar is al veel over geschreven.
De norm en aanvullende informatie
De internationale toegankelijkheidsrichtlijnen WCAG 2.1 bestaan uit en normatief deel en een informatief deel. Normatief wil zeggen dat de informatie voorschrijft hoe je content toegankelijk maakt. Als je wilt verklaren dat je content aan de richtlijnen voldoet, dan ben je verplicht dit deel van de richtlijnen te volgen.
Het normatieve deel bestaat uit principes, richtlijnen en succescriteria en een paragraaf over conformiteit. Content moet dus aan dit normatieve deel voldoen. Dit deel, de norm, gebruik je dan om ook je content toegankelijk mee op te bouwen en om deze te controleren op toegankelijkheid. De norm staat vast en kan niet makkelijk veranderd worden.
Naast het normatieve deel is eer ook een informatief deel met aanvullende informatie. Hierin staat achtergrondinformatie en mogelijk manieren om aan de norm te voldoen. Er wordt echter niet voorgeschreven dat je content op de beschreven manieren toegankelijk moet maken. Het informatieve deel bestaat onder andere uit ‘technieken‘ (hoe je het kan doen) en ‘gangbare fouten‘ (hoe je het niet moet doen). De technieken kunnen aangevuld en veranderd worden om meer of geüpdatet informatie te geven.
De norm
Het normatieve deel, de norm, bestaat uit principes en een conformiteitsparagraaf over het voldoen aan de toegankelijkheidsnorm. De principes zijn 4 gebieden waar de eisen effect op hebben: Waarneembaar, Bedienbaar, Begrijpelijk en Robuust.
De principes zijn weer opgedeeld in richtlijnen waaronder succescriteria vallen. De succescriteria kun je zien als de normatieve checklist van de richtlijnen. Je documenten moeten voldoen aan deze succescriteria om goed toegankelijk te zijn en om te voldoen aan de norm WCAG 2.1.
Wil je meer weten over de opbouw van de richtlijnen? Lees dan het artikel Wegwijs in de lagen van WCAG 2.1.
WCAG 2.1 Niveau AA
De succescriteria zijn een belangrijk deel van de norm. Elk succescriterium is ingedeeld in een niveau:
- Niveau A staat voor het minimale toegankelijkheidsniveau.
- Niveau AA staat voor goede toegankelijkheid.
- Niveau AAA staat voor het hoogste niveau van toegankelijkheid
Niveau AA betekent dat je aan de succescriteria van A en AA voldoet. Niveau AAA betekent dat je aan de succescriteria van A, AA en AAA voldoet.
We focussen ons in deze reeks artikelen op niveau AA. Pagina’s en documenten die aan dit niveau voldoen zijn goed toegankelijk. Dit is ook het niveau dat voor de semi-publieke sector verplicht is en in wetgeving opgenomen wordt.
Wil je meer weten over de niveaus? Lees dan WCAG 2.1: welk niveau moet ik aanhouden?
Verwarring over het nut en gebruik van technieken
Er is verwarring over de ‘technieken‘. Er zijn algemene technieken en pdf-technieken, speciale technieken geschreven voor pdf. De technieken zijn instructies om met bepaalde software aan een deel van de succescriteria te voldoen. Het volgen van de technieken is niet afdoende om aan de richtlijnen te voldoen. Dat is ook de reden dat we in deze reeks artikelen de normatieve succescriteria volgen.
Een misverstand is dat je met alleen met de pdf-technieken een toegankelijke pdf kunt maken. Dit is niet waar, je moet echt de succescriteria gebruiken van de richtlijnen samen met de paragraaf over conformiteit. Dat is de norm.
Artikelenreeks
De serie is in ontwikkeling. Het overzicht van gepubliceerde en geplande artikelen:
WCAG 2.1
WCAG 2.1 is een technologie-onafhankelijke standaard.
- Inleiding WCAG 2.1 en documenten (dit artikel)
- Principe Waarneembaar
- Principe Bedienbaar (nog niet gepubliceerd)
- Principe Begrijpelijk (nog niet gepubliceerd)
- Principe Robuust (nog niet gepubliceerd)
- Conformiteitseisen (nog niet gepubliceerd)
- Uitgelicht: Eisen alternatieve versie
PDF/UA
PDF/UA is de ISO-standaard voor toegankelijke pdf’s. Een toegankelijke pdf voldoet daarom ook aan PDF/UA. Daarom wijden we ook een artikel aan deze standaard.
- PDF/UA (nog niet gepubliceerd)
Meer informatie
We kunnen niet uitputtend alle mogelijkheden en oplossingen beschrijven, maar geven een beeld van veelvoorkomende toegankelijkheidsoplossingen per succescriterium. We raden je ook de volgende bronnen aan:
- Hoe maak je en toegankelijke pdf?
In dit artikel lees je wat essentieel is bij het maken van een een toegankelijke pdf. Een toegankelijke pdf maak je namelijk niet met een druk op de knop, maar met een goedingericht werkproces. Kort gezegd komt het neer op 3 stappen: een goed brondocument, een goede conversiemethode en nabewerking. - 5 InDesign-tips voor een toegankelijke pdf
5 tips voor het maken van een toegankelijke pdf in InDesign. Daarnaast lees je over nabewerking en welke online trainingen je verder kunnen helpen. - Online trainingen bij LinkedIn Learning
LinkedIn Learining (voorheen Lynda) biedt trainingen voor het maken van toegankelijke pdf’s in Word, InDesign en Adobe - Instructies voor verschillende softwarepakketten (Engelstalig)
Voor verschillende softwarepakketten is een specifieke informatieve instructie geschreven door het Accessible Digital Office Document (ADOD) Project. Sommige pakketten hebben echter wel hun beperkingen. Met bijvoorbeeld Office voor Mac kun je geen gecodeerde pdf maken. - Instructies voor verschillende softwarepakketten (Nederlandstalig)
Anysurfer heeft Nederlandstalige vertalingen van een aantal van bovenstaande instructies geschreven. Zoals voor Microsoft Word 2010.