Voor PDF/UA werd gewerkt met conformiteitsniveaus binnen PDF/A, de standaarden voor archiveerbare pdf’s. Voor de PDF/A-standaarden van PDF 1.4 en PDF 1.7 zijn verschillende conformiteitsniveaus vastgesteld. ‘Conformiteitsniveau a’ staat voor toegankelijkheid. Er worden dus eisen gesteld aan een pdf met ‘conformiteitsniveau a’ om te garanderen dat het document toegankelijk is.
Voor de PDF/A standaarden 1 tot en met 3:
- PDF/A-1a (archiveerbare toegankelijke pdf gebaseerd op PDF 1.4)
- PDF A-2a (archiveerbare toegankelijke pdf gebaseerd op PDF 1.7)
- PDF/A-3a (archiveerbare toegankelijke PDF gebaseerd op PDF 1.7). Kan elk type bijlage bevatten ook als deze niet aan eisen voldoet.
PDF/UA voor PDF 1.7 en PDF 2.0
Vanaf PDF 1.7 kwam er een aparte standaard voor toegankelijkheid: PDF/UA. Een pdf kan hieraan voldoen en/of aan de standaard voor archiveerbaarheid PDF/A. Werken met PDF/UA in plaats van de a-variant van PDF/A heeft veel voordelen: Er is veel aanvullende documentatie: een testprotocol, instructies, voorbeelden en best practices.
Voor PDF/A-4 bestaat ‘conformiteitsniveau a’ niet. De standaard PDF/UA is dan de manier om de eisen voor toegankelijkheid te borgen. Voor PDF 2.0 is er PDF/UA-2 (maart 2024), een subset van PDF 2.0. Het bestand kan ook nog voldoen aan PDF/A.
Zie Standaarden voor toegankelijkheid: PDF/UA
Conformiteitsniveaus: niveau a, niveau b en niveau c
De eerste PDF/A-standaarden kennen verschillende conformiteitsniveaus. Voor toegankelijkheid is dat ‘a’, voor een basisversie is dat ‘b’. Voor PDF/A-2 en PDF/A-3 bestaat ook conformiteitsniveau ‘u’.
- Niveau a. De ‘a’ staat voor ‘accessibility’ (toegankelijkheid). Er worden eisen aan de toegankelijkheid van het document gesteld.
Er is dus PDF/A-1a, PDF/A-2a en PDF/A-3a. - Niveau b. De ’b’ staat voor ‘basic’. De eis is dat de visuele weergave betrouwbaar weergegeven moet kunnen worden. De b-variant kun je gebruiken voor bijvoorbeeld een pdf met daarin alleen een afbeelding (zonder tags) .Er worden dus geen eisen gesteld over de aanwezigheid of de kwaliteit van tags die bijvoorbeeld screenreadergebruikers nodig hebben om een document te gebruiken. Het is geen eis dat een pdf op niveau b toegankelijk is.
Er is dus PDF/A-1b, PDF/A-2b en PDF/A-3b. - Niveau u. Conformiteitsniveau u is niveau b met een extra eis: alle tekst in de pdf moet naar Unicode-karakters gemapt kunnen worden. Als tekstonderdelen in een bepaald lettertype niet weergegeven kunnen worden, dan kun je dankzij Unicode nog achterhalen welk teken(s) het betreft. Er zijn geen eisen voor toegankelijkheid, zoals eisen aan koppen en lijsten.
Er is PDF/A-2u en PDF/A-3u.
Pdf-standaard voor archivering en toegankelijkheid: versies
| PDF/A-standaard | Gebaseerd op | ISO-standaard | Publicatiejaar | Conformiteitsniveau voor toegankelijkheid |
|---|---|---|---|---|
| PDF/A-1 | PDF 1.4 | NEN-ISO 19005-1 | 2005 | Conformiteitsniveau a (PDF/A-1a) |
| PDF/A-2 | PDF 1.7 | NEN-ISO 19005-2 | 2011 | Conformiteitsniveau a (PDF/A-2a). Vanaf PDF 1.7 kun je ook PDF/UA gebruiken met/zonder PDF/A. |
| PDF/A-3 | PDF 1.7 | ISO 19005-3 | 2012 | Conformiteitsniveau a (PDF/A-3a) of standaard PDF/UA-1 met/zonder PDF/A. |
| PDF/A-4 | PDF 2.0 | ISO 19005-4: | 2020 | Geen apart conformiteitsniveau PDF/A voor toegankelijkheid, maar standaard PDF/UA-2 met/zonder PDF/A |
Voorbeeld: PDF/A-1a betekent het volgende: PDF/A staat voor de pdf-standaard voor archivering. De 1 bekent dat deze pdf-standaard een deelverzameling is van PDF 1.4. De kleine letter ‘a’ staat voor het conformiteitsniveau ‘a’ dat staat voor toegankelijkheid (accessibility). Ook hier is beschreven waar de pdf dan aan moet voldoen.
Let op: Een PDF/A in de b-variant kan wel tags bevatten en toegankelijk zijn. Deze eis staat echter niet in de versie. Er zal in de metadata staan dat de pdf niet getagd is. Het kan voorkomen dat er wel goede tags zijn. Bijvoorbeeld als het document eerst is opgeslagen met conformiteitsniveau b en later toegankelijk is gemaakt. Het conformiteitsniveau had dan beter aangepast kunnen worden.
Vergelijk dit weer met het voorbeeld van een chocoladereep. Zonder dat het expliciet op de wikkel staat kan het zijn dat de reep ontwikkeld is in een fabriek waarbij processen zijn ingericht zodat er geen sporen van noten zijn. Dat het niet expliciet op het wikkel staat (het label), zegt nog niets over de processen.
PDF/A-4: geen conformiteitsniveau voor toegankelijkheid, maar PDF/UA-2
PDF/A-4 moest eenvoudiger worden. Daarom werden de confomiteitsniveaus geschrapt. PDF/A-4 vereist dat er altijd een Unicode-toewijzing is voor alle lettertypes (voorheen conformiteitsniveau u). En voor een toegankelijke archiveerbare pdf gebruik je naast het profiel PDF/A-4 de standaard voor toegankelijke documenten PDF/UA.
Het loslaten van de conformiteitsniveaus is overigens niet helemaal gelukt. Er is nog een niveau f toegevoegd voor het insluiten van bestanden in welk formaat dan ook een niveau f voor technische documenten.
Een pdf kun je dus laten voldoen aan de standaard voor toegankelijkheid en/of archivering, afhankelijk van de doelstellingen en verplichtingen.
Volgende artikel
Standaarden voor toegankelijkheid: PDF/UA